Nowe zalecenia dotyczące żywienia zdrowych niemowląt i dzieci 2024 – najważniejsze informacje

W styczniu 2021 roku miała miejsce aktualizacja dokumentu: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. To niezwykle ważny dokument, który reguluje zasady karmienia niemowląt w Polsce i wyznacza standardy w tym kierunku dla postepowania lekarzy. Przyjrzyjmy się więc jakie nowe zasady obowiązują: 

Niniejsze streszczenie na naszym blogu będzie zawierało fragmenty i cytaty z dokumentu wydanego w 2021 roku. To, co znajduje się w naszym wpisie to pigułka, najważniejsze, wyłuskane z dokumentu rzeczy, które najczęściej budzą wątpliwości/niezrozumienie u rodziców. 

zobacz cały dokument

W 2014 r. PTGHiŻDZ opublikowało stanowisko dotyczące zasad żywienia zdrowych niemowląt, a w 2016 r. dotyczące karmienia piersią. Niniejszy dokument jest aktualizacją obu tych stanowisk. Do kogo jest skierowany? Do wszystkich grup zawodowych sprawujących opiekę nad dzieckiem do 1. roku życia oraz rodziców/opiekunów. 

Karmienie piersią

„Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia. Częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne. Karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko (…)”

*Towarzystwa naukowe oraz międzynarodowe grupy ekspertów zgodnie zalecają, aby niemowlęta były karmione wyłącznie pokarmem kobiecym przez pierwszych 6 m.ż. (co najmniej przez pełne 4 mies.). Oznacza to, że w tym czasie niemowlę otrzymuje jedynie mleko matki. Nie należy podawać innych płynów (np. wody, soków, mleka modyfikowanego). Wyjątek stanowią witaminy lub leki.„

Zasady żywienia niemowląt nie wyodrębniają zaleceń osobno dla mm i kp. Można wnioskować, że wprowadzanie pokarmów uzupełniających jest takie samo w przypadku karmienia piersią jak mlekiem modyfikowanym. Dostrzega się duże korzyści z kp  zarówno dla dziecka jak i dziecka.

Należy dążyć do tego, aby dziecko po 1. r.ż. nie było już karmione w nocy. Obecność jakiegokolwiek pokarmu na zębach dziecka sprzyja rozwojowi próchnicy.

Kiedy wprowadzać pokarmy uzupełniające.

Zalecenia podają przedział od 17 tyg – 26 tyg, jako czas, w którym organizm dziecka jest gotowy na inne niż mleko pokarmy. Jednak istotne jest, że przedział czasowy rozpatruje się w połączeniu z zaleceniami wyłącznego kp do 6 mż i istotą pozostałych znak gotowości do rozszerzania diety, jak np. umiejętność siedzenia z podparciem, kontrolowanie ruchów szyi i głowy, zanik odruchu wypychania jedzenia. Te oznaki pojawiają się zazwyczaj w okresie początku drugiego półrocza dziecka. 

Ważne! Oznaki takiej gotowości mają niewielkie możliwości pojawić się w dolnej granicy zalecanych widełek. Niemowlę wówczas nie jest gotowe. Ponadto zarówno polskie, jak i europejskie, światowe zalecenia podkreślają, by dążyć do wyłącznego karmienia mlekiem niemowlęcia do 6 miesiąca życia.

Częstotliwość posiłków

Podczas nauki jedzenia jest jasny podział ról – dorosły decyduje kiedy i co zje dziecko, a dziecko ile zje. Zalecenia nie podają ilości pokarmów stałych w ciągu dnia. Zaleca się, by niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym na koniec 12 m.ż. jadły 4-5 posiłków i 1-2 przekąsek. Istotna jest umiejętność rozpoznawania uczucia sytości i głodu, by nie przekarmiać dzieci i nie zmuszać do jedzenia.

Kolejność wprowadzania pokarmów

Dwa pierwsze lata są kluczowe w rozwoju preferencji smakowych. Wprowadzamy typowe pokarmy uzupełniające, np. kasze, warzywa, owoce. Kolejność wprowadzania nowych produktów nie jest tak istotna. Począwszy od 6 m.ż. Powinniśmy podawać pokarmy zawierające żelazo w tym mięso i ryby.

Konsystencje pokarmów uzupełniających

W pierwszym roku życia dziecko rozwija szybko umiejętności gryzienia i żucia, rozwija się ona do 24 m.ż. Jednak najlepsze predyspozycje do tych umiejętności oralnych niemowlę ma pomiędzy 6 a 10 m.ż. Dlatego wówczas należy podawać pokarmy o różnych konsystencjach. Powyżej 12 m.ż. nie podajemy pokarmów w butelce ze smoczkiem. Poleca się naukę picia z kubeczka otwartego po 6 m.ż.

Ważne! Niemowlę nie musi mieć rozdrabnianego pokarmu na papkę. W wieku 7 miesięcy jest wyposażone w narzędzia oralne (dziąsła, język, ślina), za pomocą których będzie uczyło się odgryzać, rozdrabniać pokarmy w jamie ustnej. Zbyt długie podawanie pokarmów zblendowanych utrudnia dziecku tę naukę.

Jakie porcje powinno jeść niemowlę?

Nie ma konkretnych objętości jedzenia, wag, czy wielkości porcji, które powinno zjeść dziecko. Podkreśla się znaczenie rozróżniania przez rodzica objawów sytości i głodu. To jest jedyny wyznacznik tego, czy dziecko zjadło odpowiednią ilość danego pokarmu. Niemowlę wyposażone jest z uczucie sytości i głodu już od urodzenia. Noworodek wypija tyle mleka, ile potrzebuje i sygnalizuje sytość, np. poprzez wypchniecie sutka z buzi lub głód poprzez płacz. Podkreśla się fakt, że największym błędem w żywieniu dzieci często jest przekarmianie ich. Tylko karmienie responsywne daje gwarancję tego, że dziecko będzie spożywało takie porcje, jakie potrzebuje, by się nasycić.

Produkty alergizujące

Zalecenia podkreślają, że nie ma danych naukowych uzasadniających opóźnianie wprowadzania pokarmów potencjalnie alergizujących. Wprowadza się je w tym samym czasie co pozostałe.

Opóźnienie nie zmniejsza ryzyka alergii.

Potencjalne alergeny (tzw. złota ósemka) należy wprowadzać po raz pierwszy w domu. Warto zwrócić uwagę na sposób pierwszego podania jaja. Nie trzeba wprowadzać osobno żółtka i białka. Jajko możesz podać całe, jednak kluczowe jest to, by podczas pierwszego podania było ono bardzo dobrze ścięte. Możliwe jest tylko przez długie gotowanie 10-15 min. lub długie pieczenie. To zmniejsza ryzyko alergii.

Pamiętaj! Nie eliminujemy i nie opóźniamy wprowadzania pokarmów potencjalnie alergizujących, również u dzieci obciążonych genetycznie. Wprowadzamy je jak inne produkty, jednak zawsze w domu i w małych ilościach.

Mleko krowie i napoje roślinne

Nie należy podawać ich do picia dziecku, nie mogą też zastępować niemowlęciu mleka podstawowego do 1 roku życia. Jednak możesz od czasu do czasu przygotować danie, w którego składzie użyjesz mleka lub napoju roślinnego. Kaszki częściej rób na wodzie, jednak raz na jakiś czas możesz zrobić je na mleku lub dodać mleko do naleśników. Produkty mleczne typu: jogurt, masło, kefir, twaróg możesz podawać niemowlęciu od początku rozszerzania diety.

Produkty zakazane i ważne uwagi

• Mleko krowie i napoje roślinne nie podajemy jako napój zastępujący mleko podstawowe do 12 miesiąca życia
• Jajo wprowadzamy w całości, bez dzielenia na żółtko i białko, jednak przy pierwszym podaniu należy je gotować na twardo co najmniej 10-15 minut.
• DO 12 M.Ż. NIE PODAJEMY NIEŚCIĘTEGO JAJKA.
• Orzeszki ziemne, wprowadzamy w postaci masła orzechowego, w niewielkiej ilości, w domu. Zaleca się wówczas kontynuowanie kp.
• Do 3 r.ż. NIE PODAJEMY PODROBÓW I PRZETWORÓW MIĘSNYCH.
• Nie używamy soli i cukru w diecie niemowląt.
• Nie podajemy miodu do 12 m.ż.
• Do 4 r.ż. nie podajemy kopru włoskiego i naparu z niego.
• Mleko krowie, kozie, owcze i napoje roślinne nie mogą być napojem głównym do 12 m.ż.
• Do 12 m.ż. nie podajemy soków kupnych i domowych.

Suplementacja

Należy suplementować wit. D 400 IU/24 h do 6 m.ż. 400 – 600 IU/24 h między 6-12 m.ż. DHA – do 6.m.ż zarówno mm jak i kp zapewniają odpowiednią dawkę niemowlęciu, jednak matka kp powinna przyjmować dodatkowo 200 mg DHA dziennie, a jeśli je mało ryb (wg zaleceń 1-2 razy w tygodniu), nawet 400-600 mg DHA dziennie. Po 6 m.ż. Głównym źródłem DHA są tłuste ryby. Jeśli dziecko spożywa ich mało lub wcale, poinformuj lekarza, być może potrzebna będzie suplementacja.

Najnowsza książka „Wszystko o rozszerzaniu diety + 50 przepisów na start!

Pamiętajcie, że zawsze możecie sięgnąć po rzetelną wiedzę u nas. Niedawno wydałyśmy naszą najnowszą książkę – „Wszystko o rozszerzaniu diety + 50 przepisów na start”, gdzie w jednym miejscu znajdziesz:

• AKTUALNĄ WIEDZĘ – w pełni rzetelne, oparte na najnowszych wytycznych informacje o rozszerzaniu diety niemowlaka. 
• PRAKTYCZNE PORADY – przewodnik, który krok po kroku przeprowadzi Cię przez rozszerzanie diety Twojego dziecka. Oparty na doświadczeniu specjalistów oraz ponad 8-letnim doświadczeniu propagatorek zdrowego rozszerzania diety.
• 50 PRZEPISÓW na proste i pyszne dania dla niemowlaka i całej rodziny.
• WSKAZÓWKI, jak sobie poradzić, gdy pojawią się trudności podczas rozszerzania diety.

Cena premierowa 55 zł (zamiast 65 zł) obowiązuje do 25 marca lub do wyczerpania nakładu premierowego 🙂 bo idzie jak burza, dlatego zalecamy nie zwlekać z decyzją o zakupie.

„Wszystko o rozszerzaniu diety” pozwoli Ci oszczędzić czas. Już nie musisz wertować wielu książek i stron internetowych w poszukiwaniu informacji na temat rozszerzania diety i zastanawiać się, czy są rzetelne. Wszystko, co potrzebujesz wiedzieć rozpoczynając przygodę z rozszerzaniem diety, znajdziesz właśnie tu.

Kupuję

W książce znajdziesz: 

• Odpowiedź na większość pytań i wątpliwości, które pojawiają się w trakcie rozszerzania diety.
• Merytoryczne wskazówki oparte na wieloletnim doświadczeniu autorek w rozszerzaniu diety, wsparte opieką merytoryczną lekarza pediatry, neurologopedki oraz terapeutki SI. 
• ABC rozszerzania diety: kiedy zacząć? jak rozpoznać gotowość dziecka do rozszerzania diety?
• Porównanie metod rozszerzania diety.
• Poradnik techniczny, który ułatwi wybór dobrych produktów, które są pomocne podczas rozszerzania diety.
• Co, kiedy i jak podawać dziecku podczas rozszerzania diety?
• Jak komponować posiłki dla dziecka?
• W jaki sposób wybierać produkty do żywienia niemowląt?
• W jaki sposób bezpiecznie podawać pierwsze posiłki?
• Opis możliwych trudności podczas rozszerzania diety.

NA TĘ KSIĄŻKĘ CZEKALI RODZICE NIEMOWLĄT!