Czy można posłać dziecko z katarem do przedszkola?

Czas ten temat rozgryźć i zadać kłam mitom o zielonym zaraźliwym katarze, bo jak się okazuje, zielony powinien mieć nieco lepszą opinię niż ma. To TEN wpis, kochani Rodzice, który należy udostępniać innym rodzicom, oznaczać ich i wywieszać w placówkach Post powstał w konsultacji z lekarzem specjalistą otolaryngologii Tomaszem Kolką.

Czego objawem jest katar i ile może trwać?

Katar może być:

• chorobą wirusową
• objawem choroby górnych dróg oddechowych
• objawem alergii
• objawem zanieczyszczonego powietrza

Katar może trwać do 3 tygodni. 

Czy dziecko z katarem może iść do żłobka lub przedszkola?

Z niewielkim katarem bez innych objawów dziecko może iść do placówki. Idealnie, gdyby dziecko potrafiło samo wydmuchać nos i było nauczone, że po toalecie nosa należy umyć ręce. W ten sposób ograniczamy transmisje zarazków.

To kwestia komfortu dziecka i innych objawów, które są dla niego uciążliwe. Bo w kwestii zarażania, co miał zarazić, już zaraził. Czasem przecież katar po infekcji może trwać do 2 tygodni.

Czy katar u dziecka trzeba leczyć?

TAK!!! Katar może powodować:

• zapalenie ucha z niedosłuchem
• zapalenie gardła (dziecko oddycha ustami)
• zapalenie oskrzeli (ściekająca wydzielina tzw. katar tylny)
• powikłania zatokowe
• rozwój nadkażenia bakteryjnego.

Jak leczyć katar w domu?

Dbamy o odpowiednią toaletę nosa czyli:

• zakrapianie nosa kroplami obkurczającymi śluzówkę maks. 7 dni.
• woda morska IZOTONICZNA lub sól fizjologiczna rozrzedzi wydzielinę, którą łatwiej będzie wydmuchać, przy BARDZO nasilonym katarze pomoże inhalacja z soli fizjologicznej (2-3 x dziennie)

Prawidłowa toaleta nosa to taka, w której pozbywamy się kataru, gdy tylko zalega. Starsze dzieci mogą wydmuchiwać nos raz jedną dziurkę (przy zatkanej drugiej), raz drugą. Młodszym katar odciągamy gruszką, aspiratorem.

W leczeniu kataru ważne jest również:

• niska temperatura w domu -maks.21 st. (jeśli nie ma przeciwwskazań, spacery),
• wietrzenie,
• regularne nawilżanie powietrza.

Nigdy nie leczymy ŻADNEGO kataru antybiotykiem (powikłania zatokowe to inna sprawa).

Nie stosujemy na katar wody morskiej hipertonicznej. Ona może podrażnić śluzówkę i zwiększyć ilość wydzieliny.

Nie odsysamy zbyt często kataru, dopiero jak wypływa, albo mocno dokucza. Wydzielina jest potrzebna, by zatrzymać drobnoustroje i alergeny w nosie.

Nie biegniemy z katarem od razu do lekarza 😉

NIE MA MITYCZNYCH KATARÓW, KTÓRE ZARAŻAJĄ LUB NIE ZARAŻAJĄ.

Zielony gil, który zaraża, to bzdura! Katarem zarażamy, gdy jeszcze jesteśmy zdrowi, około dwa dni przed. Dlatego nie da się tego uniknąć, izolując chorego, bo jeszcze nie widać, że jest chory, a zaraża.

Czy kolor kataru ma znaczenie?

Kolor przezroczysty kataru to jego początek, z czasem zmienia kolor na żółto-zielony. Ma to związek z napływem białych krwinek, które zwalczają infekcje.

Czyli, o ironio, zielono-żółty katar, który wg mitu ma zarażać, to objaw zdrowienia.

Ropny katar jest rzadki, ma nieprzyjemny zapach i towarzyszą mu objawy (gorączka, ogólne rozbicie, zaburzenia węchu i smaku, brak apetytu, bóle głowy).

Co robić, gdy katar często powraca?

Przy częstych/ nawracających nieżytach  nosa zawsze bierzemy pod uwagę podłoże infekcyjne ( wirusy, bakterie, grzyby). Infekcje bakteryjne i grzybicze (bardzo rzadkie) są następstwem infekcji wirusowych. Patogeny powodujące infekcje to adenowirusy, rhinowirusy, wirusy grypy i paragrypy oraz rzadziej inne.  Nieżyt nosa może być także wywoływany przez alergeny. Mówimy wtedy o alergicznym nieżycie nosa i leczymy go przyczynowo. Najczęściej wykonywane są testy alergologiczne skórne lub z krwi. 

Podczas kataru w nozdrzach zalega wydzielina śluzowa, która jest doskonałą pożywką dla bakterii, gdyż składa się głównie z wody i cukrów. Śluz sam w sobie jest ok, ponieważ w początkowym etapie zatrzymuje wirusy w nosie i ogranicza ich rozprzestrzenianie się, następnie wydzielina gęstnieje i zaczynają napływać do niej białe krwinki, co wraz ze złuszczającym się nabłonkiem powoduje zmianę koloru wydzieliny często na żółto-zieloną. Jest to naturalna ewolucja kataru. 

Dlaczego moje dziecko częściej od kolegów łapie katar? 

Czynnikami predysponującymi do występowania nieżytu nosa są spadek odporności, przemęczenie, stres, niedożywienie (brak zbilansowanej ilości witamin, mikro- i makroelementów) zanieczyszczenie powietrza, narażenie na dym tytoniowy. 

Wspomniane powyżej czynniki mogą zaburzać prawidłowe funkcjonowanie błony śluzowej nosa, co sprawia, że jesteśmy bardziej podatni na zachorowanie na infekcję wirusową. Błędne koło się domyka. 

Dlatego ważne jest budowanie odporności przez cały rok, a nie tylko przed sezonem jesienno-zimowym. 

Częste infekcje górnych dróg oddechowych stymulują również rozrost tkanki chłonnej nosogardła, czyli tzw. migdałka gardłowego. Najczęściej przypada to na okres żłobkowo-przedszkolny, czyli okres tzw. burzy immunologicznej w  organizmie dziecka. Migdałek gardłowy znajduje się na pograniczu nosa i gardła, podczas jego przerostu blokowana jest naturalna droga spływu wydzieliny z nosa, czyli do przełyku i żołądka, gdzie śluz wraz z patogenami jest neutralizowny. Dlatego zawsze warto wykluczyć lub potwierdzić przerost migdałka gardłowego u dziecka z przewlekłym nieżytem nosa. 

U nieco starszych dzieci trzeba wziąć również pod uwagę przewlekłe zapalenie zatok z polipami lub bez nich.  

Badaniem diagnostycznym, które rozwiewa większość wątpliwości jest endoskopia nosogardla, czyli tzw. badanie kamerą przez nos. Dodatkowo może zostać pobrany wymaz z nosa oraz zlecenie wykonania badań z krwi. 

Częste chorowanie może być związane równiez z niedoborami odporności. Wtedy warto skonsultować sie z lekarzem immunologiem.  

Przyczyną przewlekłego kataru mogą być również choroby metaboliczne oraz autoimmunologiczne, a także wady anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosowej. 

U dzieci występuje bardzo rzadko, ale należy również pamiętać o polekowym nieżycie nosa, czyli takim spowodowanym nadużywaniem kropli na bazie xylometazoliny. Pamiętajmy, że używamy ich max 5-7 dni.

Czemu u mojego dziecka katar zawsze kończy się poważną chorobą?

Generalnie zdecydowana większość infekcji kataralnych i zapaleń oskrzeli ma podłoże wirusowe. Najbardziej zarażamy w momencie, kiedy jeszcze nie mamy żadnych objawów. 

Zapalenie oskrzeli może być spowodowane spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła, jeżeli dziecko nie nadąża oczyszczać nosa lub połykać wydzieliny i część “zalewa” oskrzela. Jednak dużo bardziej prawdopodobna jest koinfekcja. Czyli np. organizm zwalcza rynowirusa w nosie, przez co chwilowo jest trochę osłabiony i w pobliżu pojawia się inny wirus powodujący zapalenie oskrzeli. Tylko izolacja dziecka w domu, epidemiologicznie nie ma sensu, bo nigdy nie wiemy, czy nasze dziecko już jest zarażone albo w jakiej fazie infekcji aktualnie się znajduje. Zapalenia płuc z kolei najczęściej mają podłoże bakteryjne, mogą być poprzedzone gilem, ale nie muszą. Należy jednak pamiętać , że ropny-bakteryjny katar (występujący  bardzo rzadko) najczęściej powodują te same bakterie, które odpowiadają za bakteryjne zapalenie płuc czyli S.pneumoniae i H. influenzae. 

A co z porannym katarem? Moje dziecko ma katar i odkasłuje tylko po nocy.

Poranne zaleganie wydzieliny w nosie/gardle, potrzeba odkrztuszenia wydzieliny, mokry kaszel, które ustępują w ciągu dnia, mogą być spowodowane, tzw. naczynioruchowym nieżytem nosa. 

Może być on wywołany dużą różnicą temperatur (np. spanie zimą przy otwartym oknie, kiedy szczelnie owijamy się kołdrą, a głowa i nos są odsłonięte lub latem kiedy temperatury sięgają 30 st C i oddychamy takim rozgrzanym suchym powietrzem przez cały dzień, a w nocy włączamy klimatyzację i robi się  o te kilka stopni chłodniej ). Naczynioruchowy nieżyt nosa mogą także powodować zmiany ciśnień np. po locie samolotem, pikantne potrawy, silne emocje, suche powietrze czy drażniące intensywne zapachy. 

Teraz UWAGA u ok. 80% ludzi istnieje też coś takiego, jak cykl nosowy, powodujący FIZJOLOGICZNY NIEŻYT NOSA. Składa się on z faz zatkania (obrzęku) i odetkania nosa. To fizjologiczne zjawisko polega na cyklicznym poszerzaniu się i obkurczaniu naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa. Cykl nosowy trwa średnio od 30 minut do ok. 2,5 godziny. Zwykle jedno nozdrze jest bardziej zatkane niż drugie i po odpowiednim czasie następuje zmiana.  Na niedrożność nosa ma wpływ także pozycja ciała. Podczas leżenia na boku nozdrze, które znajduje się wyżej staje się bardziej otwarte, ponieważ krew grawitacyjnie spływa do nozdrza położonego niżej. 

To posyłać z katarem czy nie?

Liczy się komfort dziecka. Jeśli katar jest uciążliwy, nie liczmy, że w grupie przedszkolaków panie nauczycielki zdążą wytrzeć nos, zanim dziecko… Wiecie sami :))  Małe dzieci po prostu często chorują, w ten sposób budują też swoją odporność. Ten wpis ma zachęcić do zdroworozsądkowego podejścia do przedszkolnych katarów. Zdrówka!

Wpis powstał pod opieką merytoryczną lekarza specjalisty otolaryngologii Tomasza Kolki. 

Polecamy jego treści edukacyjne na Instagramie.