Grzyby w diecie dziecka. Czy niemowlę może jeść grzyby? – fakty i mity

Z tego wpisu dowiesz się:

1. Jakie wartości odżywcze mają grzyby?

2. Czy grzyby są ciężkostrawne?

3. Czy dzieci mogą jeść grzyby?

4. Jakie grzyby są bezpieczne dla dziecka?

5. Co o grzybach w diecie dziecka mówią zalecenia?

Grzyby w diecie dziecka są bardzo kontrowersyjnym tematem. Nawarstwiło się wiele mitów, które nieświadomi rodzice sobie przekazują.

Rozprawmy się z nimi raz na zawsze 🙂

Mit 1. Grzyby są bezwartościowe i nie warto włączać ich do diety.

Staniemy w obronie kapeluszników. Grzyby, mimo iż składają się  z dużej ilości wody (około 70%), zawierają też białko. Najwięcej go zawiera grzyb hodowlany, którym jest np. pieczarka. Borowiki zawierają go dwa razy więcej niż mięso wołowe (!).

Jakie jeszcze wartości odżywcze posiadają grzyby?

Grzyby są cennym źródłem witamin i minerałów. Zawierają m.in. miedź, potas, cynk, selen, magnez i witaminę D_{2 (1)}. To jedyne nieodzwierzęce źródło tej witaminy. Zawierają też spore ilości witaminy B i C. Najwięcej substancji mineralnych zawierają te grzyby, które rosną na drzewach (2,3,4). 

Grzyby zawierają także substancje bioaktywne (5,6,7) , które chronią tkanki i mogą zapobiegać niektórym chorobom (m.in. redukując ryzyko chorób cywilizacyjnych). Do takich substancji należą obecne w grzybach glutation czy wspierające działanie układu odpornościowego beta-glukany.

To także bogactwo błonnika (8), który sprzyja rozwojowi mikroflory bakteryjnej w naszych jelitach i ułatwia wypróżnienia. Zmniejsza także ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego i obniża poziom cholesterolu.

Mit 2. Grzyby są bardzo ciężkostrawne.

Grzyby nie są bardziej ciężkostrawne niż niektóre ciężkostrawne warzywa. Zawierają po prostu dużo błonnika, tak jak np. fasola. Jednak w niewielkich ilościach, przyrządzone odpowiednio, nie powinny sprawiać kłopotów organizmowi. Znajdą się oczywiście takie brzuchy, którym one nie posłużą, ale tak jest przecież z wieloma produktami spożywczymi. Nie jest tak, że każdy, kto zje grzyby, odchoruje to ze wzdętym brzuchem.

Mit 3. Wszystkie grzyby są szkodliwe i zakazane dla dziecka.

Dziecku, co najmniej do 12 r.ż.,  nie podajemy grzybów leśnych ze względu na zbyt duże ryzyko zatrucia. I nie jest argumentem, że zbierał je wujek czy tato, który na grzybach zna się jak mało kto. Ani to, że tato to grzybiarz od lat i z zamkniętymi oczami odróżni czerwony kapelusz od brązowego i w ogóle nigdy się nie pomylił, a do tego zaopatruje w grzyby całą wieś i pół miasta. Bo i ten wujek czy tato może się pomylić, a ta pomyłka kosztuje zbyt wiele i nie jest warta smaku grzyba, choćby był najpiękniejszym maślakiem czy prawdziwkiem. Nie ma takiego łowcy grzybów, który by nie mógł popełnić błędu. I o tyle o ile organizm dorosłego jakoś tam da sobie radę z tym zatruciem, to organizm dziecka jest na to za słaby. Stanowczo odradzamy takie ryzyko.

Można jednak podać dziecku grzyby hodowlane takie jak pieczarki. Wprowadzamy je do diety dziecka tak, jak inne warzywa czy owoce, jednak nie na surowo. Są smaczne, wartościowe i można przygotować z nich wiele pysznych potraw. Pamiętaj jednak o tym, by podawać je, w odpowiedniej dla wieku i umiejętności dziecka, formie. Ważne jest także odpowiednie zbilansowanie posiłku, ponieważ grzyby są niskokaloryczne, dlatego zadbaj, by podać je z gęstymi odżywczo i energetycznie produktami.

Co o grzybach mówią zalecenia?

W polskich zaleceniach nie ma konkretnych wytycznych, co do wprowadzania do diety dziecka grzybów. Znajdziemy tam jedynie informację, że większość produktów (poza zakazanymi) można wprowadzić po 6 miesiącu życia. First Step Nutrition Trust sugeruje podanie grzybów hodowlanych w 10-12 miesiącu życia dziecka (9). Natomiast brytyjski NHS zaleca podanie grzybów hodowlanych, podobnie jak innych produktów, po 6 miesiącu.

Podsumowując

• Grzyby hodowlane można wprowadzić do diety niemowląt już po 6 miesiącu życia.
• Pamiętaj, by podać je w formie odpowiedniej do umiejętności dziecka.
• Grzybów hodowlanych nie podajemy dzieciom w formie surowej.
• Grzyby leśne w menu dziecka nie powinny pojawić się co najmniej do 12 roku życia. Nie wystarczy wyjąć z sosu, zupy, czy bigosu wrzuconego grzyba (trujące substancje są już przecież w potrawie).

W jakiej formie najlepiej podać grzyby podczas rozszerzania diety?

Struktura kapelusza grzyba może być trudna do pogryzienia dla niemowlęcia (zwłaszcza na początku rozszerzania diety), natomiast cylindryczny kształt trzonu przy odpowiednim rozmiarze może zwiększyć ryzyko zadławienia czy zakrztuszenia. Dlatego podawaj grzyby pokrojone na kawałki wielkości kęsa i pamiętaj o przecięciu trzonu tak, by w przekroju nie był okrągły.

Dla dzieci w wieku 6-12 miesięcy bezpieczna i wygodna do podania forma to na przykład zupa czy sos pieczarkowy do makaronu lub kaszy. Świetnie spiszą się muffinki z dodatkiem pieczarek lub omlet. 

Starszym dzieciom można także podać pieczarki jako finger-food w postaci pieczonych plasterków czy ćwiartek.

Grzyby w diecie niemowlaka– nasze alaantkowe przepisy:

UDKA PIECZONE NA WARZYWACH

MAKARON Z SOSEM Z PIECZARKAMI

LECZO Z KAPUSTĄ

LECZO Z MIĘSEM

Źródła:

1. Glenn Cardwelli in., A Review of Mushrooms as a Potential Source of Dietary Vitamin D,  2018 Oct; 10(10): 1498.
2. C. K. Cheung, “The nutritional and health benefits of mushrooms,” Nutr. Bull., vol. 35, no. 4, pp. 292–299, 2010.
3. Mary Jo Feeneyi in., Mushrooms—Biologically Distinct and Nutritionally Unique, Nutr Today. 2014 Nov; 49(6): 301–307.
4. Siwulski, K. Sobieralski, and I. Sas-Golak, “Wartość odżywcza i prozdrowotna grzybów,” Zywn. Nauk. Technol. Jakosc/Food. Sci. Technol. Qual., vol. 21, no. 1, pp. 16–28, 2014.
5. Rajewska and B. Bałasińska, “Związki biologicznie aktywne zawarte w grzybach jadalnych i ich korzystny wpływ na zdrowie,” Postep. Hig Med Dosw Online, vol. 58, pp. 352–357, 2004.
6. Jiao-Jiao Zhangi in, Bioactivities and Health Benefits of Mushrooms Mainly from China,  2016 Jul; 21(7): 938.
7. Zhihong Reni in., White button mushroom enhances maturation of bone marrow-derived dendritic cells and their antigen presenting function in mice, J Nutr 2008 Mar;138(3):544-50. doi: 10.1093/jn/138.3.544.
8. Muthukumaran Jayachandrani in., A Critical Review on Health Promoting Benefits of Edible Mushrooms through Gut Microbiota, Int J Mol Sci. 2017 Sep; 18(9): 1934.
9. First Steps Nutrition Trust, “Eating well: the first year. A guide to introducing solids and eating well up to baby’s first birthday, ” 2015.